Home
Sanskrit
About
akṣauhiṇī
Sanskrit-English
Sanskrit-French
Sanskrit-German
Sanskrit-Latin
Sanskrit-Sanskrit
Specialized Dictionaries
Wilson Sanskrit-English Dictionary
☞
p. 5 .
akṣauhiṇī f. (
-ṇī ) A complete army, consisting of 1,09,350 foot, 65,610 horse, 21,870 chariots, and 21,870 elephants.
E. akṣa a carriage, ūhiṇī assemblage.
Yates Sanskrit-English Dictionary
☞
p. 4, col. 2 .
akṣau_hiṇī (ṇī) 3. f. A complete army.
Goldstücker Sanskrit-English Dictionary
☞
p. 8, col. 1 .
akṣauhiṇī Tatpur. f. (
-ṇī ) A complete army, consisting of
10 anīkinī or 109,350 foot, 65,610 horse, 21,870 chariots,
and 21,870 elephants. E. akṣa and ūhinī .
Benfey Sanskrit-English Dictionary
☞
p. 3, col. 1 .
akṣauhiṇī akṣauhiṇī, i. e. akṣa -ūh + in + ī, f. A complete army.
Monier-Williams Sanskrit-English Dictionary (1st ed.)
☞
p. 3, col. 3 .
akṣauhiṇī akṣauhiṇī, f. an army consisting
of ten anīkinīs, or 21, 870 elephants, 21, 870 chariots,
65, 610 horse, and 109, 350 foot. (The anīkinī con-
sists of 27 vāhinīs; and 27 being the cube,
akṣa,
of 3, it is probable that
akṣauhiṇī is a compound
from
akṣa and
vāhinī. )
Lanman’s Sanskrit Reader Vocabulary
☞
p. 111, col. 2 .
akṣauhiṇī, f. a complete army.
Apte Practical Sanskrit-English Dictionary
☞
p. 8, col. 3 .
akṣauhiṇī [
ūhaḥ samūhaḥ saṃvikalpajñānaṃ vā so'syāmasti ini, akṣāṇāṃ rathānāṃ sarveṣāmiṃdriyāṇāṃ vā ūhinī; ṇatvaṃ vṛddhiśca P. VI. 1. 89
Vārt. ] A large army consisting of 21870 chariots, as many elephants, 65610 horse, and 109350 foot.
Cappeller Sanskrit-English Dictionary
☞
p. 3 .
akṣauhiṇī f. a (complete) army.
Macdonell Sanskrit-English Dictionary
☞
p. 2, col. 3 .
akṣauhiṇī akṣauhiṇī, f. complete army; -pati, m. lord of an army, general.
Monier-Williams Sanskrit-English Dictionary (2nd ed.)
☞
p. 4, col. 1 .
akṣauhiṇī f. an army consisting of ten anīkinīs, or 21870 elephants, 21870 chariots, 65610 horse, and 109350 foot. (Since an Anīkinī consists of 27 vāhinīs, and 27 is the cube of 3, akṣauhiṇī may be a compound of 2. akṣa and vāhinī ; or it may possibly be connected with 1. akṣa , axle, car.)
Śabdasāgara Sanskrit-English Dictionary
☞
p. 4, col. 2 .
akṣauhiṇī f. (-ṇī ) A complete army, consisting of 1, 09, 350 foot, 65, 610 horses, 21, 870 chariots, and 21, 870 elephants.
E. akṣa a carriage, ūhiṇī assemblage.
Apte Enlarged Practical Sanskrit-English Dictionary
☞
vol. 1,
p. 11 .
akṣauhiṇī [ūhaḥ samūhaḥ saṃvikalpajñānaṃ vā so'syāmasti ini , akṣāṇāṃ rathānāṃ sarveṣāmindriyāṇāṃ vā ūhinī ; ṇatvaṃ vṛddhiśca P.VI I.89 Vārt.] A large army consisting of 21870 chariots, as many elephants, 65610 horse, and 109350 foot. akṣauhiṇī = 1 anīkinyaḥ . anīkinī = 3 camvaḥ . camūḥ = 3 pṛtanāḥ . pṛtanā = 3 vāhinyaḥ . vāhinī = 3 gaṇāḥ . gaṇa = 3 gulmāḥ . gulmaḥ = 3 senāmukhāni . senāmukham = 3 pattayaḥ . pattiḥ = 1 rathaḥ + 1 hastī + 3 aśvāḥ + 4 padātayaḥ . cf. ekebhaikarathā tryaśvā pattiḥ pañcapadātikā | pattyaṅgaistriguṇaiḥ sarvaiḥ kramādākhyā yathottaram || senāmukhaṃ gulmagaṇau vāhinī pṛtanā camūḥ | anīkinī daśānīkinyakṣauhiṇī ...... ||
Burnouf Dictionnaire Sanscrit-Français
☞
p. 7, col. 2 .
akṣauhiṇī akṣauhiṇī (ūh) m à m. réunion de chars,
c-à-d. armée au complet.
Stchoupak Dictionnaire Sanscrit-Français
☞
p. 4, col. 1 .
akṣauhiṇī- f. armée comportant un nombre déterminé de chevaux, de chars, etc.
Böhtlingk and Roth Grosses Petersburger Wörterbuch
☞
vol. 1,
p. 22 .
akṣauhiṇī f.
ein vollständiges Heer, bestehend aus 10 anīkinī
oder aus 21870 Elephanten, eben so vielen Wagen, 65610 Pferden und 109350 Fusssoldaten ,
AK. 2, 8, 2, 49.
H. 749.
N. 1, 3.
iyamakṣauhiṇī senā (vielleicht ein Compositum)
R. 1, 22, 3. — Zusammeng. aus
akṣa (vgl.
akṣavāṭa ) und
ūhinī Vārtt. 2. zu
P. 6, 1, 89.
☞
vol. 5,
p. 947 .
akṣauhiṇī vgl.
MBH. 1, 292.
Böhtlingk Sanskrit-Wörterbuch in kürzerer Fassung
☞
vol. 1,
p. 5, col. 2 .
akṣauhiṇī f.
ein vollständiges Heer = 10 Anīkinī.
°pati Heerführer VEṆĪS. 14,19.
Cappeller Sanskrit Wörterbuch
☞
p. 2, col. 1 .
akṣauhiṇī f. (vollständiges) Heer.
Schmidt Nachträge zum Sanskrit-Wörterbuch
☞
p. 5, col. 2 .
akṣauhiṇī auch: die Zahl 1 mit 20 Nullen, Cantor 1, 517.
— MBh. 1, 2, 22 in der Bed.: ein vollständiges Heer.
Bopp Glossarium Sanscritum
☞
p. 2, col. 2 .
akṣauhiṇī f. exercitus completus, justum peditum, equi-
tum, curruum et elephantorum numerum continens.
Secundum Wils. ex akṣa currus et ūhiṇī collectio,
vocalibus a et ū irregulariter coalescentibus in au pro
o ).
Vācaspatyam
☞
p. 46, col. 2 .
akṣauhiṇī strī ūhaḥ samūhaḥ saṃvikalpakajñānaṃ vā so'syā- masti ini, akṣāṇāṃ rathānāṃ sarvveṣāmindriyāṇām “vā ūhinī ṇatvaṃ vṛddhiśca . rathagajaturaṅgapadāti —saṃkhyāviśeṣā- nvite senāsamūhe . “akṣauhiṇyāmityadhikaiḥ saptatyā cāṣṭabhiḥ śataiḥ . saṃyuktāni sahasrāṇi gajānāmekaviṃśatiḥ . evameva rathānāntu saṃkhyānaṃ kīrttitaṃ budhaiḥ . pañcaṣaṣṭiḥ sahasrāṇi ṣaṭ śatāni daśaiva tu . saṃkhyātāsturagāstajjñai- rvinā rathyaturaṅgamaiḥ . nṝṇāṃ śatasahasraṃ tu sahasrāṇi na vaivatu . śatāni trīṇicānyāni pañcāśacca padātaya iti . rathāḥ 21870 . gajāḥ 21870 . rathavāhakāśva- bhinnāḥ aśvāḥ 65610 . padātayaḥ 109350 .
Śabdakalpadruma
☞
vol. 1,
p. 6 .
akṣauhiṇī strī, (ūhaḥ samūhaḥ asti asyā iti iniḥ . akṣāṇām ūhinī . pūrvvapadāditi ṇatvam . akṣādūhinyāmiti bṛddhiḥ .) saṅkhyā- viśeṣayuktasenā . tadyathā . 21870 hastinaḥ . 21870 rathāḥ . 65610 ghoṭakāḥ . 109350 padātayaḥ . samudāyena 218700 . tathā coktaṃ . “akṣauhiṇyāmityadhikaiḥ saptatyantāṣṭabhiḥ śataiḥ . saṃyuktāni sahasrāṇi gajānāmekaviṃśatiḥ .. evameva rathānāntu saṅkhyānaṃ kīrttitaṃ budhaiḥ . pañcaṣaṣṭisahasrāṇi ṣaṭśatāni daśaiva tu . saṅkhyātāsturagāstajjñairvvinā rathyaisturaṅgamaiḥ . nṛṇāṃ śatasahasrantu sahasrāṇi navaiva tu . śatāni trīṇi cānyāni pañcāśacca padātayaḥ ” . ityamarabharatau .. (akṣuhiṇīparimāṇaṃ . yathā mahābhārate ādiparbbaṇi, — “akṣauhiṇya iti proktaṃ yattvayā sūtanandana . etadicchāmahe śrotuṃ sarvvameva yathāyatham .. akṣauhiṇyāḥ parīmāṇaṃ narāśvarathadantinām . yathāvaccaiva no brūhi sarvvaṃ hi viditaṃ tava ” .. sautiruvāca . “eko ratho gajaścaiko narāḥ pañca padātayaḥ . trayaśca turagāstajjñaiḥ pattirityabhidhīyate .. pattintu triguṇāmetāmāhuḥ senāmukhaṃ budhāḥ . trīṇi senāmukhānyeko gulma ityabhidhīyate .. trayo gulmā gaṇo nāma vāhinī tu gaṇāstrayaḥ . smṛtāstrisrastu vāhinyaḥ pṛtaneti vicakṣaṇaiḥ .. camūstu pṛtanāstrisrastrisraścambastvanīkinī . anīkinīṃ daśaguṇāṃ prāhurakṣauhiṇīṃ budhāḥ .. akṣauhiṇyāḥ prasaṅkhyātā rathānāṃ dvijasattamāḥ . saṅkhyā gaṇitataṃttvajñaiḥ sahasrāṇyekaviṃśatiḥ .. śatānyupari caivāṣṭau tathā bhūyaśca saptatiḥ . gajānāñca parīmāṇametadeva vinirddiśet .. jñeyaṃ śatasahasrantuṃ sahasrāṇi navaiva tu . narāṇāmapi pañcāśacchatāni trīṇi cānaghāḥ .. pañcaṣaṣṭisahasrāṇi tathāśvānāṃ śatāni ca . daśottarāṇi ṣaṭ prāhuryathāvadiha saṅkhyayā .. etāmakṣauhiṇīṃ prāhuḥ saṅkhyātattvavido janāḥ . yathā kathitavānasmi vistareṇa tapodhanāḥ ” ..
Index to the Names in the Mahābhārata
☞
p. 29, col. 1 .
*akṣauhiṇī , an army of a certain kind and magnitude.
§ 9 (Parvas.): I, 1 , 287, 292, etc.—§ 153 (Saṃvaraṇa):
I, 94 , 3728.—§ 570 (Sainyaniryāṇap.): V, 155 , 5267, etc.
Indian Epigraphical Glossary
☞
p. 15 .
akṣauhiṇī (IE 7-1-2), ‘eleven’.
Puranic Encyclopedia
☞
p. 23, col. 1 .
AKṢAUHIṆĪ . A big division of an army. It is described
in the Verses 19 to 26 in the 2nd Chapter of Ādi Parva of
the Malayalam Mahābhārata. It says thus: One chariot,
one elephant, three horses and five soldiers constitute
what is termed a Patti. Three such pattis make one Senā-
mukha and three such senāmukhas make one Gulma.
Three gulmas make one Gaṇa and three such gaṇas
make one Vāhinī. Three such vāhinīs make one Pṛtanā.
An Akṣauhiṇī contains 21870 chariots, an equal number
of elephants, 65160 horses and 109350 soldiers.